Istotnym dla terenów Polski przykładem wykorzystania choroby w przedstawianiu scen testamentowych jest krakowski Ołtarz Mariacki dłuta Wita Stwosza. Zwraca tu uwagę specyficzna funkcja choroby, którą dostrzeżemy także i w innych przedstawieniach.
Mamy tu mianowicie do czynienia z chorobą jako znakiem zdecydowanie ujemnej oceny moralnej, budzącym wstręt i odrazę. Prawdopodobnie na podstawie obserwacji artysta uważał, że do takiej roli najlepiej użyć podobizn wszelakich schorzeń skórnych, dających pożądany efekt wskutek swojej ostentacyjnej widoczności, prowadzących przecież do rozległych zniszczeń i zniekształceń ciała ludzkiego.  Odrażającymi objawami oszpecał rzeźbiarz pachołków, żołnierzy i zbirów, znieważających i biorących udział w pojmaniu Chrystusa, pragnąc wzbudzić u widzów poczucie pogardy i całkowitej dezaprobaty dla oprawców.

Miały temu celowi służyć takie widoczne objawy ułomności jak: wole, wrzody, guzy, łysina, wytrzeszcz oczu, zez, nosy siodełkowate czy tzw
lornetkowate. W płaskorzeźbie, przedstawiającej Chrystusa wśród uczonych, jeden z nich posiada według Franciszka Waltera chorobowe zniekształcenie twarzy jako, że

ze względu na niedowiarstwo i niechęć, jaką żywi pokonany w dyspucie ku Chrystusowi nie może budzić sympatii u widza i dlatego wyposażył go artysta w rysy bardzo nieregularne.(Franciszek Walter, Wit Stwosz, rzeźbiarz chorób skórnych, Kraków 1933, s. 11)

Galerię postaci, których oblicza zniekształcone są przez schorzenia skórne, dopełnia szatan, występujący w scenie zstąpienia Chrystusa do piekieł, który według cytowanego powyżej autora posiada objawy gruźlicy skóry na twarzy.

Rola przedstawień choroby, mających wzbudzać ocenę negatywną
wydaje się być w Ołtarzu Mariackim bezsporna, jednak tak precyzyjne określanie przypadłości niektórych postaci, występujących w tego rodzaju scenach może budzić wątpliwości, tak samo jak może być problematyczny sam fakt występowania jakiegokolwiek schorzenia.

Taka ostrożność narzuca się po przejrzeniu serii przedstawień pasyjnych, na których dostrzegamy wizerunki oprawców. W naszej literaturze zbiór kilkudziesięciu tego rodzaju przedstawień znajdziemy w pracy wydanej w 1978 r. pod redakcją Juliusz Nowaka- Dłużewskiego, Polska pieśń pasyjna w średniowieczu i w XVI w.

Istotnie twarze wszystkich biorących udział w dręczeniu Chrystusa sprawiają wrażenie zmienionych złością, wściekłością, w pewien nieprzyjemny sposób zdeformowane, jednak chyba niepewne byłyby podstawy do stwierdzenia u nich oznak chorobowych. Sądzę, że można w tym miejscu postawić pytanie o granicę między deformacją chorobową, a dokonywaną wyłącznie tylko dla celów karykaturalnych, a nie jestem przekonany, czy można automatycznie łączyć chorobę z karykaturą. Lepiej chyba nie.